Colla - klej, genno - rodzić. Klejogenny w tłumaczeniu z greki. To słowo oddaje funkcję kolagenu będącego białkiem s p a j a j ą c y m elementy komórkowe, umożliwiającym powstanie z pojedynczych komórek tkanek i narządów. Kolagen przez całe życie organizmu pozostaje w stałej wymianie. Najtrwalszy jest w kościach, gdzie wymiana następuje co rok, zaś najmniej trwały w wątrobie, gdzie trwa to miesiąc.

Kolagen to białko proste, zbudowane wyłącznie z aminokwasów, należące do białek włóknistych, czyli mówiąc ściśle, fibrylarnych skleroprotein. Zbudowany jest z długich, spiralnych łańcuchów peptydowych, w których występuje 19 aminokwasów. Najważniejsze z nich to: prolina, glicyna, hydroksyprolina i hydroksylizyna, przy czym ostatnie dwa nie występują praktycznie w białkach innych.

Z kolei aminokwasy zbudowane są z pierwiastków węgla, tlenu i wodoru, wchodzących w reakcje z atomami azotu. Połączenie się co najmniej stu aminokwasów prowadzi do powstania łańcucha polipeptydowego. Tak rodzi się białko. Tak powstaje również kolagen.

W przypadku kolagenu, skład aminokwasowy jego łańcuchów powoduje, że tworzą one spiralę przybierającą kształt przestrzenny i nazywaną s u p e r h e l i s ą .

Istotną cechą superhelisy kolagenowej jest powtarzająca się sekwencja trzech reszt aminokwasowych, o ogólnym wzorze _X_Y_Z , gdzie reszty Y i Z wbudowane są w łańcuch polipeptydowy. Spirala łańcucha białka podtrzymywana jest przez słabe wiązania wodorowe. Wiązania te w kolagenie stanowiącym skład żywego organizmu mogą ulec zerwaniu w okresie choroby, np. w ostrych stanach zapalnych. Jest to jeden z powodów, z jakich człowiek umiera, gdy temperatura jego ciała przekroczy 42°C.

Rys 1. Cząsteczki kolagenu uporządkowane w potrójną helisę.





Rys 2. Cząsteczki kolagenu nieuporządkowane np. po rozpadzie struktury przestrzennej spowodowanej przegrzaniem.





Rys 3. Białko.

Kolagen wchodzący w skład naszej skóry uporządkowany jest tak, jak na rysunku 1. Żaden z kolagenów stosowanych w światowej kosmetologii, jako implanty i składniki kremów nie zachowuje potrójnej helisy.